Sağa dayalı pozlama tekniği; fotoğraflarda daha fazla detay

Bu yazımızda farklı bir teknikten bahsedeceğiz; "Sağa dayalı pozlama" tekniği. Bu teknik dijital fotoğrafçılıkla uğraşanları kutuplaştıran tartışmalı bir konu. Bu tekniğin kullanımını destekleyen ve desteklemeyen çok insana rastlayabilirsiniz. Tartışmalı olduğu kadar yararlı bir fotoğrafçılık yaklaşımını da beraberinde getiriyor. Sağa dayalı pozlama tekniği yanlış kullanıldığında pozlamanızı mahvedebilir, ama dijital pozlamanın özetidir, doğru kullanıldığında fotoğraflarınızda gölgelerde mümkün olduğunca çok ayrıntıya sahip olursunuz ve bilgi kaybı yaşamazsınız.

Bu makalenin yeni başlayanlar için olmadığını belirtmeliyim. Pozlamanın temellerine tam olarak vakıf değilseniz bu yazı kafanızı daha da karıştırabilir. Ama temelleri zaten biliyorsanız ve yüksek kalitede görüntüleri elde etmek istiyorsanız bu teknik size çok fayda sağlayacaktır, ilkelerine göz atıp kullanıp kullanmamaya kendiniz karar vereceksiniz. Manzara fotoğrafları çekerken düzenli olarak kullandığım bir teknik olduğu için bu yazımda elimden geldiğince arkasındaki mantığı paylaşmayı ve sağlayacağı faydaları örnekleriyle göstermeyi amaçladım.

Sağa dayalı pozlama tekniğine genel bakış

"Sağa dayalı pozlama"nın temeli aslında basittir ve fotoğrafa ilişkin bir Histogram tanımlar. Tipik olarak iyi pozlanmış bir çekim için histogramda tonların dengeli bir şekilde yayılmasını, ortada zirveye çıkmasını ve kenarlarda sivrilerek kaybolmasını hedeflememiz öğretilir, değil mi? "Sağa dayalı pozlama" ise histogramın tepe noktasını mümkün olduğunca sağ tarafa doğru itmek yani herhangi bir vurguyu kırpmadan görüntüyü aşırı pozlamaktır. Ortaya çıkan dosya doğru pozlamaya getirmek için işlendiğinde, ton kalitesi hakkında daha fazla bilgi, gölge alanlarında daha az gürültü içerecek ve görüntü kalitesini en üst düzeye çıkaracaktır, daha zengin renkler ve daha geniş dinamik aralık sunacaktır. Bu teknik kullanılarak çekilen görüntüler işlem uygularken daha esnek ve yumuşaktır, hayal ettiğiniz fotoğrafın üretilmesini kolaylaştırır.

Bu nedenle, sağdaki histogram soldakinden daha fazla ayrıntı içerir.

F-duraklar logaritmiktir, her durak bir önceki ışığın yarısını kaydeder.

Çoğu dijital kamerada bulunan CCD veya CMOS algılayıcıları (sensörleri) ele alalım; Tipik DSLR algılayıcıları yedi durak dinamik aralığı yakalayabilir ve her "Kırmızı/Yeşil/Mavi" kanalda 4096 tonluk seviye kaydedebilen 12 bit (bazılarında 14 bit) ham görüntü yani RAW dosyaları üretebilir. Böyle çok sayıda ton kaydetme yeteneği sonuçta fotoğraftaki tonlar arasındaki yumuşak geçişleri garanti etmelidir, ama bunu başarmak o kadar basit bir iş değildir.

Sensör aralığındaki yedi durağın her birinin aşağıdaki şekildeki gibi dinamik aralık boyunca aynı, yani eşit aralıklardaki tonlamaları kaydedebileceğini mi düşünüyorsunuz?

Yanılıyorsunuz. F-duraklar logaritmiktir, her durak bir önceki ışığın yarısını kaydeder. Bu da pratik olarak; en parlak durağın mümkün ton sayısının yarısını (yani 2048), ikinci durak onun yarısını (yani 1024) ... yedinci durakta ise sadece 32 ton seviyesini kayıt ettiği anlamına gelir. Bu nedenle bir görüntüyü az bir ton seviyesinde kaydederseniz ve sonra işleme sırasında pozlamayı düzeltirseniz, daha koyu bölgelerdeki ton geçişleri de bir o kadar detaydan yoksun olur ve görüntü kalitesini düşürme riski bir o kadar yükselir. Histogramı sağa iterek görüntüyü aşırı pozlarsanız, işleme sırasında pozu düzeltirken çok daha iyi ton kalitesi elde edersiniz.

Aşağıdaki diyagram bu durakların kayıt edilebileceği gerçek ton seviyelerini gösteriyor, her durağın yakaladığı ton seviyelerinin sayısına göre boyutlandırılmıştır ve her durak bir öncekinin yarısı kadar ışığı kaydetmektedir. Gördüğünüz gibi daha parlak duraklarla yakalanan ton seviyelerinin sayısı dinamik aralığın alt ucundaki duraklara kıyasla daha fazladır (sağdan sola).

Kaydedilen tonal bilgi miktarındaki farkı somut olarak göstermek için aynı sahnenin iki görüntüsünü almanız gerekir; biri az pozlanmış diğeri aşırı pozlanmış olsun. Her iki fotoğrafın dosya boyutlarını karşılaştırabilirsiniz. Aşırı pozlanmış ham dosyanın boyutu daha fazla veri içerdiği için az pozlanmış çekimden daha büyük olacaktır:

İmaj kalite karşılaştırması

Elbette, "Sağa dayalı pozlama" yalnızca bir sahnede belirgin etkiler varsa yararlıdır.

Blogumun birçok yerinde sıklıkla belirtmiş olduğum gibi doğa ve mimari fotoğrafları çekmekten büyük zevk alıyorum. Ben çektiğim fotoğrafları büyük baskılar halinde alıp, ofisimin, evimin duvarlarına asmayı seviyorum. O nedenle benim için fotoğraftaki detay önemlidir, çünkü bilgisayarımın ekranında veya LCD mönitörümde göremediğim küçük hatalar, büyük baskılarda bariz görünür olacaktır.

Yine de, bilgisayar ekranından bile baksanız yukarıdaki iki poz arasında net farklar var. Büyük baskı alan detaycı fotoğrafçılar optimum verileri yakalama konusunda titiz davranıyorlar, bu tekniği kullanarak çektikleri görüntüleri iyileştirme yöntemini tercih ediyorlar.

Değişik uygulama örnekleri

"Sağa dayalı pozlama" tekniğinde histogramda en sağ kısımda çok dikkatli olmalısınız. Bunun tehlikesi, histogramı sağa yaslayayım derken, çok daha ileri gidip yanlışlıkla tamamen beyaza dönük (patlamış/sıfır veri) sonuçlar üretmenizdir (bakınız aşağıdaki şekil). İşleme esnasında histogramın dışına çıkmış, sağında, solunda ya da yukarısında kırpılmış bölgeleri kurtarmak neredeyse imkansızdır. Birçok fotoğrafçıyı bu tekniği kullanmaktan alıkoyan şey yaşadıkları talihsizliklerdir. Doğru teknik ile doğru pozlamayı belirlemenin ve vurguların verisiz kalmasının önüne geçmenin birkaç yolu vardır.

Bu tekniği kullanırken kesinlikle RAW çekim yapın demiş miydim?

Ne yazık ki kameranızın LCD'sinde gördüğünüz histogram göründüğü kadar doğru değildir. Birçok kamera, bir görüntünün RAW histogramını göstermez, bunun yerine RAW dosyalarına uyguladığı işlenmiş JPEG görüntüsünü temel alır. Bu, pozlamanızı ileri ittiğini gösterse de tam doğru yeri göstermeyebilir. RAW ile JPEG farkı ve hangisinin ne zaman tercih edileceğini bilmek bu tekniğin uygulanması konusunda rehberiniz olacaktır.

Kamera üreticilerinin manzara ve stüdyo profesyonelleri arasında en çok istenen özelliklerden biri olan RAW histogram seçeneğini on yıldan fazla bir süredir neden henüz hayata geçiremediklerini anlamış değilim.
Bu özelliği sunacak ilk kamera üreticisinin çok fazla saygı kazanacağı kuşkusuz.

Kamera tarafından üretilen histogram tam olarak doğru değilse de, yine de "Sağa dayalı pozlama" konusunda yararlı bir rehber görevi görür. Hatalı histogram sorununu düzeltmek için bazıları hantal da olsa birkaç yol daha vardır, şimdi onlara bir bakalım:

"Sağa dayalı pozlama" Yöntem 1

"Sağa dayalı pozlama" görüntüsünü amaçlayan uygun bir yöntem, fotoğrafı çekip kameradaki histogramını analiz etmektir. Histogramda hiçbir kısım sağa yaslanmıyorsa pozlamayı artırabilirsiniz. Histogramın sağ tarafı kenara temas ettiğinde yani vurgularınız iyice beyaza dönüp patladığında pozlamayı durdurmalısınız.

Histogram yerine görüntünüzün pozlamasını değerlendirmek için "blinkies" i kullanmak da mümkündür. Bu seçenek etkinleştirildiğinde fotoğrafınızın saf beyaz alanları beyaz ile başka bir renk arasında, genellikle siyah veya kırmızı renkte yanıp sönecektir. Bu özelliğin varlığı fotoğraf makinenizin marka ve modeline bağlıdır.

Patlamış bölgeleri Blinkies ile fark etmek histograma göre daha kolaydır, ancak pozlamanızı değerlendirmek için sınırlı bir yöntemdir, çünkü size sadece bir değer söyler: Beyaz. Yanıp söner, histogramın verdikleriyle aynı değildir. Artı, aynen histogramlarda olduğu gibi, blinkies de RAW dosyasında gömülü olan JPEG'e göre davranır.

"Sağa dayalı pozlama" Yöntem 2

Diğer yöntem biraz daha karmaşıktır ve bazı testler yapmanızı gerektirir. Öncelikle pozlama ölçüm modunu "Nokta" (spot) ölçüm olarak değiştirin, ardından sahnenizde ayrıntıyı koruyacak en parlak bölümü bulun. Kameranızı önceden test ederseniz, pozlama telafisi özelliğini kullanabilirsiniz. Örneğin, Nikon D810 kameramla, görüntünün en parlak kısmı için Nokta ölçümün verdiği değer üzerinde en az +2 veya +3 EV pozlama telafisi (artışı) sağlayabilirim.

Bu yöntemi kullanırsanız kameranızdaki doğru histograma güvenmek zorunda kalmazsınız, ancak bu yöntem sahnenizin en parlak bölümüne daha fazla ağırlık verir.

İlk adım, pozometrenin tavsiyesiyle karşılaştırıldığında görüntünüzü ne kadar daha parlak gösterebileceğinizi bulmaktır. Kameranızı "M" Manuel çekim modu ve pozlama ölçümünü de "Nokta" (spot) olarak ayarlayın. Netleme noktasını sahnenin en parlak bölümüne yöneltin ve kameranızın pozometre kısmında "0" görene kadar enstantane değerini ayarlayın ve pozlama bilgilerini kaydedin. Ardından, enstantaneyi +1/3 EV ile +4 EV arasında değiştirip birkaç fotoğraf çekin. Görüntüleri Photoshop, Lightroom veya başka herhangi bir görüntü düzenleyicinizde açın, sonra önceden kaydetmiş olduğunuz spot ölçümlü pozlamayla eşleşecek şekilde "Exposure" (Pozlama) çubuğu ile oynayarak pozlamayı kademe kademe azaltın, koyu renge getirin. Hassas ayrıntıları koruyan en parlak fotoğrafın poz telafisini kontrol edin, benim Nikon D810 kameramda +3 EV olmuştu.

Bulduğunuz değerden -1/3 veya -2/3 EV olan bir pozlama telafisinde karar vermek en iyisidir. Benim durumumda, +3 yerine +2.3 EV pozlama telafisinin ideal olduğunu gördüm.

Basamaklama (Bracketing)

Seçtiğiniz yöntem ne olursa olsun, sağa dayalı pozlama için sahnenizi basamaklayarak çekmek iyi bir fikirdir. Bir tanesini standart "sağa dayalı pozlama"nızdan 2/3 durak daha fazla ve bir tanesi 2/3 durak daha az olan en az 2 fotoğraf daha, toplamda 3 fotoğraf çekmenizi öneririm. "Sağa dayalı pozlama" Yöntem 2'yi uygularsanız ("standart" pozlamanınız benimki gibi +2.3 EV olduğunu varsayıyoruz), basamaklamalı fotoğraflarınız +1.7, +2.3 ve +3 EV olacaktır.

Yanlışlıkla histogramda sağa çok fazla yaklaşmanız durumunda normal değerinizden daha düşük bir pozlama değeri elde etmek önemlidir. Öte yandan, +2/3 EV pozlamanızda herhangi bir öne çıkan noktayı değil, standart "sağa dayalı pozlama" yerine bunu kullanabilirsiniz.

Detay için: Sağa Dayalı Pozlama Tekniği; Fotoğraflarda Daha Fazla Detay

Kaynak: Arthenos.com