Normal objektif

@Emin İpek bey,

Bu konuya bir zamanlar "DSLR mekaniğinde fotoğraf nasıl oluşur" diye merak ettiğim zamanlarda baya bir kafa yormuştum. Sorunuza biraz akademik kaçacak bu bilgiler ile izninizle katkıda bulunmak isterim.

Yıllardır yapılan deney ve çalışmalarda bir gözün odak uzunluğunun 17 mm olduğu sonucuna varılmış. Son yıllarda ise, 22mm ile 24 mm aralığında bir değer daha yaygın olarak kabul edilmektedir. Bazı durumlarda, odak uzaklığı aslında daha da uzun olabiliyor.

Gözün yaklaşık odak uzaklığını ve gözbebeğinin çapını bildiğimizden, gözün diyafram açıklığını (f-stop) hesaplamak nispeten kolaydır. 17 mm'lik bir odak uzaklığı ve 8 mm'lik bir gözbebeği f/2.1 lens gibi işlev görüyor. Yakın zamanlarda kabul gören 24 mm odak uzaklığı ve 8 mm gözbebeği çapı alırsak, bu değer f/3.5 oluyor. İnsan gözünün f-stopunu ölçmek için astronomide yapılan akademik bir dizi çalışma sonucu ölçülen sayı f/3.2 ila f/3.5 olarak çıkmış.

Gözün ölçülen odak uzaklığı insan görüşünün bakış açısını belirleyen şey değildir. Asıl nokta şudur, retinamız ana görüntünün yalnızca bir kısmını işler. Ana görme alanı görsel dikkat konisi olarak adlandırılır, gördüklerimizin geri kalan kısmı ise "çevre görüşü" dür. Araştırmalarda görsel dikkat konisini ölçülmüş ve yaklaşık 55 derece genişliğinde bulunmuş. İnsan gözünün toplam görüş alanı (hareketi görebildiğimiz alan) 160 derecedir, ancak görsel dikkat konusunun dışındaki ayrıntıyı, geniş şekil ve hareketleri tanımlayamıyoruz. Yani 160 derecelik bir açıyla çevremizdeki şeyleri görebiliyorken, bunun sadece 55 derecelik bir kısmını işleyebiliyoruz.

35 mm'lik FF bir kamera üzerinde, 43 mm'lik bir lens, 55 derecelik bir görüş açısı sunar; bu nedenle, odak uzaklığı, insanların sahip olduğu görüş açısı ile tamamen aynı görüş açısı sağlar. Yani sıklıkla söylenegelen "SLR'deki gerçek "normal lens" ne 35mm ne de 50mm'dir, gerçeği 43mm'dir. Bir diğer deyişle, retinamızın bu 55 derecelik görüşünü bir koni olarak düşünelim, koninin ucunda (sivri yerinde) odak noktamız yani nesnemiz olsun, koninin tabanı (silindir şeklinde) bir algılayıcı olsun, işte bu dairenin çapı 32mm'dir. O nedenle sizin "Çünkü bu lenslerle yapılan çekimde net alan sensörün tamamını kaplar" cümlenizin temeli budur.

Genellikle kameraların yapılarının retinamız ile aynı fonksiyona sahip olarak tasarlandığı söylenir. Bu bilgi kısmen doğrudur. Retinamız, FF kamera (çap olarak 35mm) üzerindeki sensör ile hemen hemen aynı boyuttadır (çap olarak 32mm). Ama bu kadar, gerisi aslında tamamen farklı bir mekaniktir.

Retina ile fotoğraf makinemizin sensörü arasındaki ilk fark oldukça açıktır: retinamız gözümüzün arka yüzü boyunca kavislidir, kameradaki silikon sensör gibi düz değildir. Bu kavisin çok belirgin bir avantajı vardır: Retinanın kenarları mercekten-merkeze yaklaşık aynı mesafededir. Düz bir sensör üzerinde ise kenarlar mercekten daha uzakta ve sensörün tam merkezi merceğe daha yakındır. Bunun avantajı olarak da retinamız köşedeki detayları daha keskin alır.

İnsan gözü kameramızdan çok daha fazla piksele, yaklaşık 130 milyon piksel çözünürlüğe sahiptir. Ancak göz piksellerimizin yalnızca 6 milyonu renk algılayabiliyor, kalan 124 milyon ise sadece siyah beyaz görüyor, az piksel içeriyor ve genellikle "periferik görme" olarak gördüğümüz şeyleri, yani "gözümüzün köşesinde" gördüğümüz şeyleri algılar. Bu bölümümüz hareketli nesneleri çok iyi algılar, ancak örneğin bir kitabı okumak için yeterli çözünürlük sağlamaz.

Bu kadar akademik ve can sıkıcı bilgiden sonra, gelelim sorunuzun cevabına;

Sadece görüş açısı olarak bakıldığında; evet, D7200 gibi çarpanlı makinelerde 28mm lens "normal lens" sınıfında sayılabilir.

Saygılar.